به گزارش خبرنگار وسائل، توجه به مسأله فقه حکومتی سبب بسط و گسترش ابواب فقهی و همچنین تعیین شرایط و ضوابط حکومت دینی برای اداره جامعه میشود؛ در همین راستا به نظر می رسد، بهتر است که حوزههای علمیه کمیتهای متشکل از نخبگان و نظریهپردازان برای تدوین علمی بحث فقه حکومتی تشکیل دهند.
بدین منظور پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل برای تبیین نقشه راه در این موضوع سلسله مصاحبههایی را با مدیران حوزههای علمیه سراسر کشور انجام میدهد.
در همین راستا با مدیر حوزه علمیه استان همدان آیت الله سید مصطفی موسوی اصفهانی به گفتوگو نشستیم. ایشان معتقد است همانطور که اصل تشکیل حکومت واجب است و امام (ره) فرمودند حفظ حکومت اسلامی از اوجب واجبات است، حفظ زیربنای حکومت اسلامی که همین فقه حکومتی است مانند سایر مسائل فقهی لازم است. آنچه در ادامه میخوانید مشروح مطالب مطرح شده در این مصاحبه است:
وسائل ـ بررسی مبحث فقه حکومتی از سوی حوزههای علمیه و نقش آن در اداره جامعه اسلامی را تا چه اندازه ضروری میدانید؟
قبل از هر چیز ابتدا باید زیربنای فکری و فرهنگی در بین حوزه های علمیه ایجاد شود. در واقع باید مقدمات پذیرش هر مسئله فراهم شود تا مسئله را بشود پیاده کرد و این اختصاص به فقه حکومتی ندارد.
این مسئله حکومت اسلامی از این امر کلی مستثناء نیست و یکی از مصادیق بزرگ آن است. همانگونه که رسول اکرم (ص) در صدر اسلام سیزده سال مقدمات فکری تشکیل حکومت اسلامی را چه از نظر اعتقادی و چه اخلاقی فراهم کردند.
در این زمان مردم احساس کردند باید حکومتی داشته باشند لذا برای برپایی اسلام در مدینه منوره زمینه برپایی حکومت اسلامی و مقدمات جهاد با کفار را فراهم کردند.
ما اگر بخواهیم حکومت اسلامی بماند که ان شاء الله تا ظهور حضرت بقیه الله (عج) خواهد ماند باید دائما رصد کنیم و همچنان که فقه صلات، طهارت و حج با این توانایی به برکت زحمات علمای گذشته مانده و به دست ما رسیده است در تقویت فقه حکومتی نیز تمام تلاش خود را انجام دهیم.
امام (ره) در مسئله تشکیل حکومت اول مسئله فقه آن را مورد بررسی قرار دادند همانگونه که عموم علمای ما در این رابطه در کتاب هایشان بحث کردند و این مسئله را مورد بررسی قرار دادند و الحمدلله ضرورت آن مسلم است و در مقام اجرا هم تا حدود زیادی اجرا شده است.
وسائل ـ وظایف حوزههای علمیه در زمینه ترویج و توسعه فقه حکومتی چیست؟
همانطور که اصل تشکیل حکومت واجب است و امام (ره) فرمودند حفظ حکومت اسلامی از اوجب واجبات است، حفظ زیربنای حکومت اسلامی که همین فقه حکومتی است مانند سایر مسائل فقهی لازم است و باید در این مسیر نیز تلاش کافی انجام دهیم؛ این مسئله مهم قطعا به دوش حوزه علمیه است و باید به نحو کامل و وافی در این مسئله اقدام کنند.
وسائل ـ به نظر شما در عرصه فقه حکومتی در کدامیک از زمینههای حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، فعالیت پژوهشی اولویت دارد؟
باید بدانیم حکومت بخش های مختلفی دارد و در تمام بخش ها باید به طور کامل کار پژوهشی رخ دهد و فقه به درستی ثابت کرده در هیچ مسئله ای بن بست نداریم.
البته رهبر معظم انقلاب بارها به این نکات اشاره فرموند و حتی در جلسه ای که اخیرا با مجلس خبرگان داشتند اشاره کردند که باید اتاق فکری از افراد خبره تشکیل دهند و در مسیر اهداف انقلاب نقاط ضعف را شناسایی کنند و به صورت مطالبه از مسئولین در دستور کار داشته باشند.
به نظرم در همه امور باید بررسی کنیم ببینیم چگونه می شود مقابل مشکلات از لحاظ فقهی نسخه لازم ارائه دهیم و دغدغه های مردم را به درستی شناسایی کنیم. از جمله این موارد حفظ و حراست از بیت المال و بررسی امور اقتصادی بانک ها و سودهای بانکی است که باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
از موارد دیگر امور اجتماعی و بررسی علت افزایش طلاق ها و یا مسائل روابط بین المللی ما است که باید به دقت مورد توجه قرار بگیرد. البته که حکومت ما نسبت به خیلی از حکومت ها نوپاست و نیاز به چکش کاری بسیار دارد.
وسائل ـ وضعیت برگزاری دروس خارج و درس گفتارهای تخصصی در زمینه فقه حکومتی در حوزه علمیه استان همدان چگونه است؟
ما در دوره های تخصصی در موضوعات مهدویت و تفسیر در حال حاضر فعالیت داریم و تا اتمام سطح آنچه که از طرف مدیریت حوزه های علمیه تنظیم شده در حال اجرا است و به صورت سیستمی برنامه ای وجود ندارد اما به طور فوق برنامه به صورت دوره ای از اساتید حوزه فقه حکومتی دعوت شده و از آنها استفاده می کنیم.
وسائل ـ به منظور توسعه فقه حکومتی چه فعالیتهایی را در برنامههای آینده خود پیشبینی کرده اید؟
ما برای بصیرت افزایی طلاب برنامه هایی داریم و راهنمایی کافی برای آمادگی ذهن و فکر طلاب جهت علاقه به دروس تخصصی ایجاد می کنیم و سعی می کنیم از تجربه های مراکز تخصصی در این رابطه استفاده کنیم.
البته به علت کمبود بودجه، با کمبود خدمتگزاری مواجه هستیم، برای نمونه با همه تلاش هایی که می شود باز در این راه هنوز عقب هستیم؛ ما در استان صد هزار دانشجو داریم و برای خدمت به اینان به شدت با کمبود نیرو و بودجه مواجه هستیم که امیدوارم با کمک و همراهی دوستان جهت تقویت امور، آینده بهتری را بتوانیم محقق کنیم./301/241/ح